Η τέχνη του τατουάζ

Η ονομασία 

Η ονομασία του τατουάζ προέρχεται από τις Πολυνησιακές διαλέκτους. Στην γλώσσα της Ταϊτή και της Σαμόα, «τατάου» σημαίνει συνήθεια. Οι φυλές αυτές έκαναν τατουάζ στο σώμα τους κατά τη διάρκεια τελετών μύησης. Χάραζαν το σώμα τους και έτριβαν κάρβουνα μέσα στις τομές, με αποτέλεσμα μετά τη θεραπεία τους, τα αδιάλυτα μόρια του κάρβουνου να παραμένουν μέσα στο δέρμα. Οι παλαιστές και οι μονομάχοι στην αρχαιότητα έφεραν τατουάζ σε ένδειξη αδελφοσύνης. Πολλές φυλές το χρησιμοποιούσαν σαν ένδειξη πένθους ενώ σε άλλες υποδήλωναν τη κοινωνική τους θέση και το αξίωμα. 

Άλλη εκδοχή λέει ότι το τατού πήρε το όνομά του από τον ήχο που έκαναν τα εργαλεία πάνω στο δέρμα και το διαρκές «τα, τα, τα» που ακουγόταν στη διάρκεια του χτυπήματος, αφού οι εκεί τεχνίτες χτυπούσαν κυριολεκτικά με τα παραδοσιακά τους εργαλεία το χρώμα πάνω στο δέρμα. Οι ναυτικοί του 18ου αιώνα έφεραν στην Ευρώπη τη λέξη «τατάου», η οποία σιγά σιγά μετατράπηκε στο αγγλικό «tattoo» και το γαλλικό «tatouage». Ο αντίστοιχος όρος στα ελληνικά είναι «δερματοστιξία». 

Η ιστορία των τατουάζ 

Το τατουάζ πρωτοεμφανίστηκε στην Ιαπωνία της Παλαιολιθικής εποχής, γύρω στην 8η χιλιετία π.Χ. Πολλοί άλλοι πολιτισμοί το υιοθέτησαν αργότερα σε όλες τις ηπείρους, κυρίως όμως στην Ασία και την Ωκεανία. Επίσης παρουσιάζεται σε αιγυπτιακές μούμιες αλλά και σε ευρωπαϊκές φυλές, όπως οι Κέλτες, οι Γαλάτες και οι Γερμανοί. 

Ο «Oetzi the Iceman», η περίφημη μούμια που βρέθηκε το 1991 στις ιταλοαυστριακές Άλπεις από ένα ζευγάρι Γερμανών τουριστών και χρονολογείται από το 3.300 π.Χ., είναι το αρχαιότερο διατηρημένο ανθρώπινο δείγμα που φέρει πάνω του τατουάζ. Όχι ένα, ούτε δύο, αλλά 57 ολόκληρα τατού από κάρβουνο βρέθηκαν πάνω στον «Έτσι», αποτελούμενα από απλές τελείες και γραμμές στο κάτω μέρος της πλάτης του, πίσω από το αριστερό του γόνατο και στον δεξί του αστράγαλο. 

Οι ναυτικοί του Κάπταιν Κουκ και των υπόλοιπων εξερευνητών της εποχής (18ος αιώνας), ήταν αυτοί που ήρθαν πρώτοι σε επαφή με τους Πολυνήσιους και άλλες φυλές του Ειρηνικού. Εντυπωσιάστηκαν τόσο πολύ από τη φιλοσοφία και την τέχνη των τατουάζ, ώστε τα υιοθέτησαν και γυρνώντας στην Ευρώπη, έφεραν μαζί τους τοπικούς τεχνίτες για να παρουσιάσουν – κυρίως στην Αγγλία – τις παραδοσιακές μεθόδους χτυπήματος σχεδίων στο ανθρώπινο σώμα. 

Προκατάληψη και περιθώριο 

Από τότε όμως, μέχρι και το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, το τατουάζ, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, έγινε συνώνυμο του στίγματος και «προνόμιο» περιθωριακών ομάδων, όπως οι ναυτικοί, οι κατάδικοι κλπ. Ανάλογη χρήση έκαναν και οι ναζί, σημαδεύοντας τους Εβραίους και τους λοιπούς φυλακισμένους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. 

Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 το τατουάζ εμφανίστηκε σε μουσικούς της ροκ αλλά και σε ηθοποιούς. Το 1963 ο Μπρούνο ντε Πιγκάλ άνοιξε στο Παρίσι το πρώτο στούντιο τατουάζ. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ζωντανής διαφήμισης του τατουάζ υπήρξε ο Μάρλον Μπράντο ως «στιγματισμένος» μηχανόβιος στις ταινίες του, ενώ αργότερα, στο τέλος της δεκαετίας του ’80, η δημοτικότητα του τατουάζ εκτινάχθηκε στα ύψη με τα supermodels Στέφανι Σέιμουρ και Κάρε Ότις. Παράλληλα, μεγάλοι ηθοποιοί του Χόλιγουντ (Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Τζούλια Ρόμπερτς, Τζόντι Φόστερ, Σόν Κόνερι, Νίκολας Κέιτζ, Τζίνα Ντέιβις, Σον Πεν, Αντζελίνα Τζολί, Σαρλίζ Θέρον, Μίκι Ρουρκ) το υιοθέτησαν και έτσι δημιούργησαν καινούργιες συνθήκες αποδοχής και ανάπτυξης των τατού σε Αμερική και Ευρώπη.

Η προκατάληψη σχετικά με τα τατού άρχισε να μειώνεται σταδιακά τα τελευταία 30 χρόνια και σήμερα αποτελεί μέρος της δυτικής κουλτούρας και κοινωνίας, για πολλούς και διαφορετικούς λόγους: Μόδα, αισθητική, καλλωπισμός, ομαδοποίηση, περιθωριοποίηση, αναφορά σε αγαπημένα πρόσωπα, θαυμασμός σε κάποια άλλα, ερωτισμός αφού κυρίως οι γυναίκες το θεωρούν σέξι, σημάδι δύναμης για τους άντρες, όλα αυτά συνυπάρχουν χωρίς πρόβλημα και το τατουάζ είναι πλέον διαταξικό φαινόμενο σε ολόκληρο τον κόσμο. 

Οι τεχνικές 

Η τέχνη του τατού έχει μεγάλη ιστορία και όπως είπαμε και πριν, ξεκινάει από τις πρωτόγονες κοινωνίες. Το καταπληκτικό είναι ότι και σήμερα υπάρχουν τεχνίτες στην Πολυνησία (Μαορί και Ταϊτή), στην Ιαπωνία, αλλά και στις ινδιάνικες φυλές της Αμερικής που χρησιμοποιούν τον αρχαίο, παραδοσιακό τρόπο χτυπήματος των σχεδίων (βελόνες από σκληρό αγκάθι ψαριού ή από κόκαλο τις οποίες χτυπούν με σφυρί πάνω στο δέρμα). Αυτά τα τατουάζ δεν έχουν την ακρίβεια και την ομοιομορφία των σημερινών, ακριβώς επειδή γίνονται με τις παραδοσιακές μεθόδους. Τέτοιο παράδειγμα είναι τα τατού της Αντζελίνα Τζολί. 

Το 1891, ο Σάμιουελ Ο' Ράιλυ κατασκεύασε την πρώτη ηλεκτρική μηχανή για τη χάραξη τατουάζ, έχοντας ως βάση ένα ηλεκτρικό εργαλείο του Τόμας Έντισον, με το οποίο τρυπούσε χαρτί με μια βελόνα. Το εργαλείο του τατουάζ κινεί πάνω-κάτω μια βελόνα, προσαρτημένη σε ειδικό ηλεκτρικό πιστόλι, με ρυθμό αρκετών εκατοντάδων δονήσεων το λεπτό και διεισδύει στο δέρμα σε βάθος ενός χιλιοστού περίπου. Έτσι, τοποθετούνται μέσα στο δέρμα οι χρωστικές ουσίες. Σήμερα, βέβαια, η σύγχρονη τεχνολογία επιτρέπει και τη χρήση λέιζερ για τη δημιουργία τατουάζ. 

Το τατουάζ στην Ελλάδα 

Δεν υπάρχει κάποια σχολή στην Ελλάδα που να μπορεί όποιος ενδιαφέρεται, να μάθει την τέχνη του τατουάζ. Οι περισσότεροι τεχνίτες είναι αυτοδίδακτοι ή έμαθαν δίπλα σε κάποιον άλλο καλλιτέχνη. Υπάρχει πάντως η δυνατότητα για παρακολούθηση σεμιναρίων, φεστιβάλ και συναντήσεων που γίνονται τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Για να καταφέρεις να γίνεις τεχνίτης, θα πρέπει να έχεις πολύ ταλέντο και ακόμα περισσότερη υπομονή και επιμονή για να ψάξεις τους σωστούς ανθρώπους που θα σε μάθουν τις τεχνικές και τα μυστικά. 

Στην Αθήνα υπάρχουν περίπου 40 ειδικευμένα στούντιο όπου κάποιος μπορεί να «χτυπήσει» το τατού που θέλει. Αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα, κάθε πόλη πλέον διαθέτει τουλάχιστον ένα τέτοιο εργαστήρι. Ο πρώτος που έφερε στη χώρα μας τα τατουάζ ήταν ο πασίγνωστος Τζίμης στη δεκαετία του ’70, η μεγάλη έκρηξη όμως σημειώθηκε από το 2000 και μετά. Την τελευταία δεκαετία τόσο η προσφορά, όσο και η ζήτηση ανέβηκαν κατακόρυφα. 

Στις ΗΠΑ, η Ένωση Επαγγελματιών τατουάζ έχει δηλώσει ότι από το 1990 μέχρι και το 2005 χτύπησε τατού σε πάνω από 40 εκατομμύρια άτομα (σχεδόν 1 στους 6 Αμερικανούς). Καλό πάντως θα είναι να αποφεύγετε τα μη ειδικευμένα εργαστήρια – στούντιο, πρωτίστως για λόγους υγιεινής, αλλά και επειδή ακριβώς χτυπάνε τατού ως δευτερεύουσα δραστηριότητα, με ότι αυτό συνεπάγεται. 

Διαλέγοντας το σχέδιο 

Αρκετοί πελάτες έρχονται στο στούντιο ξέροντας ακριβώς ποιο είναι το σχέδιο που θέλουν να κάνουν. Εμείς, από την πλευρά μας, μπορούμε να συμβουλέψουμε προτείνοντας σχέδια από μια τεράστια συλλογή, λαμβάνοντας υπόψη μας τι μπορεί να ταιριάζει αισθητικά στον κάθε έναν, όπως επίσης και σε ποιο σημείο του σώματος είναι καλύτερο να χτυπηθεί το τατού. Δίνουμε τη δυνατότητα στον πελάτη να επιλέξει ένα σχέδιο που θέλει ο ίδιος, μπορούμε να τον βοηθήσουμε και εμείς στην επιλογή, μπορεί ακόμα να μας δείξει φωτογραφία με τατουάζ κάποιου άλλου που του αρέσει ή απλά να μας ζωγραφίσει σε χαρτί το σχέδιο που προτιμάει και να ζητήσει να του το κάνουμε. 

Πολλές φορές λειτουργούμε αποτρεπτικά, κυρίως σε πελάτες που θέλουν να χτυπήσουν το όνομα της φίλης τους (ή αντίστοιχα σε γυναίκες του φίλου τους) ή κάποιου συγκροτήματος, για ευνόητους λόγους. Κλασικό παράδειγμα ο Τζόνι Ντεπ και το πασίγνωστο τατουάζ του «Winona forever», το οποίο μετά το χωρισμό κατέληξε σε «Wino forever». Καλά κρασά δηλαδή! Φυσικά αυτό δεν ισχύει για κάποιον που θέλει να κάνει το ίδιο με το όνομα του παιδιού του. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι ο τεχνίτης θα σχεδιάσει πρώτα μόνος του αυτό που του έχουμε ζητήσει, πράγμα που σημαίνει ότι έχουμε να κάνουμε με έναν καλλιτέχνη. Και το λέμε αυτό κυριολεκτικά, διότι αν αυτός που θα σας κάνει το τατουάζ, αποτύχει στο σχέδιο, τότε κλαύτα Χαράλαμπε! Το τατού είναι τέχνη. Θέλει σταθερό χέρι αλλά θέλει και αισθητική – καλλιτεχνική προσέγγιση. Για αυτό δεν ενδείκνυται η λύση του αισθητικού. 

Οι ανήλικοι δεν είναι καλό να κάνουν τατουάζ γιατί δεν έχει ολοκληρωθεί η ανάπτυξη τους και υπάρχει ο κίνδυνος μεγαλώνοντας, να αλλοιωθεί το σχέδιο. Ωστόσο, αν κάποιος επιμένει, μπορεί να το κάνει, έχοντας όμως οπωσδήποτε την έγκριση των γονιών του. Γι’ αυτό πάντοτε ζητάμε από τους πελάτες ταυτότητα, ώστε να είμαστε απόλυτα σίγουροι για την ηλικία τους. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το τατουάζ πρέπει να είναι συνειδητή απόφαση και όχι αποτέλεσμα ενθουσιασμού ή αντίδρασης. Επίσης ο πελάτης καλό θα είναι να το σκεφτεί αρκετά σοβαρά πριν το αποφασίσει, αφού το να είσαι αναποφάσιστος για κάτι τέτοιο, είναι ότι χειρότερο. 

Πονάει το τατουάζ; 

Το τατουάζ δεν πονάει ακόμα και στις πιο ευαίσθητες περιοχές. Εμείς υποστηρίζουμε ότι ο «πόνος» είναι θέμα ψυχολογίας του πελάτη, όπως επίσης και θέμα ικανότητας του τεχνίτη. Αυτό που νιώθει όποιος κάνει τατουάζ είναι ένα μικρό τσούξιμο. Όταν όμως πρόκειται για μεγάλα, πολύωρα σχέδια, τότε αυτό που συμβαίνει είναι ότι το σώμα κουράζεται, εξαντλείται, γι’ αυτό και τα τατού που καλύπτουν μεγάλη έκταση, γίνονται σε πολλά ραντεβού, έτσι ώστε ο οργανισμός να έχει το χρόνο να «συνέλθει». 
Επιμένω πάντως, ότι αν απευθυνθείς σε καλό τεχνίτη και είσαι αποφασισμένος να κάνεις το τατουάζ, τότε έχεις τη σωστή ψυχολογία για να ολοκληρώσεις τη διαδικασία χωρίς προβλήματα. Οι μικρές ενοχλήσεις που προκαλεί η βελόνα, διαφέρουν σε κάθε σημείο του σώματος, με πιο δύσκολο το κουντεπιέ. Όπως είναι φυσικό βέβαια, έχουν υπάρξει και οι ακραίες περιπτώσεις, με πιο χαρακτηριστικές τις εξής δυο. Ένας πελάτης δεν άντεξε τη διαδικασία και σηκώθηκε στη μέση και έφυγε, χωρίς να γυρίσει ποτέ να το ολοκληρώσει, ενώ ένας άλλος είχε λιποθυμήσει μόλις του βάλαμε την κρέμα στο σημείο που θα του χτυπούσαμε το τατού! 

Τι πρέπει να προσέξουμε 

Η καλύτερη εποχή για το χτύπημα ενός τατού, είναι από το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη. Αυτό οφείλεται στο ότι το δέρμα πρέπει να είναι ενυδατωμένο, στο ότι χρειάζεται αρκετός καιρός μέχρι να φύγει το κάπαλο που θα σχηματιστεί, ενώ παράλληλα δεν πρέπει να αλλοιωθούν οι χρωστικές ουσίες από το φως του ήλιου. Δεν υπάρχει πρόβλημα με το νερό, όμως αντενδείκνυται η επαφή με το θαλασσινό νερό, ενώ η ηλιοθεραπεία επιτρέπεται μόνο με αντηλιακό υψηλού δείκτη προστασίας, το οποίο θα πρέπει να καλύπτει συνεχώς την περιοχή με το τατουάζ. 

Το ιδανικό βέβαια είναι να αποφύγουμε την έκθεση στον ήλιο για 4 με 6 εβδομάδες και φυσικά να ακολουθήσουμε κατά γράμμα τις οδηγίες του ειδικού. Να αφαιρέσουμε τη ζελατίνα όταν θα πρέπει, να κάνουμε την επάλειψη με ειδική αντιβακτηριδιακή αλοιφή (συνήθως κόκκινη Bepanthol), να μην ξύνουμε το κάπαλο και να καθαρίζουμε προσεκτικά και απαλά την περιοχή με νερό, χωρίς να την τρίβουμε. 

Για να αποφύγετε δυσάρεστες καταστάσεις, καλό θα ήταν να ενημερωθείτε καλά για τα διάφορα στούντιο και να επιλέξετε κάποιο ειδικευμένο εργαστήριο, όπου τηρούνται αυστηρά όλες οι συνθήκες υγιεινής. Μην περάσετε ούτε καν έξω από μη ελεγμένα και παράνομα, δήθεν «στούντιο», όπου άπειροι και ανεύθυνοι επιτήδειοι που χρησιμοποιούν αυτοσχέδια «χειροκίνητα πιστόλια» τατουάζ, μπορεί να γίνουν αιτία για τη μετάδοση ηπατίτιδας, για την εμφάνιση συνδρόμου τοξικού σοκ και σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ακόμη και του ιού HIV, που προκαλεί το AIDS, όταν οι βελόνες δεν έχουν αποστειρωθεί σωστά. 

Μην αφήσετε κανέναν να πειραματιστεί πάνω σας, ούτε να ψάξετε κάτι τάχα «φτηνό», γιατί μπορεί να το πληρώσετε πολύ ακριβά – όταν θα είναι αργά – με αλλεργίες, μολύνσεις και ουλές πάνω στο δέρμα, ειδικά όταν τα χρώματα που χρησιμοποιούνται δεν είναι κατάλληλα ελεγμένα. Εμείς φτιάχνουμε τα τατουάζ με ορυκτά και φυτικά χρώματα, τα οποία πλέον μπορούμε να προμηθευόμαστε και στην Ελλάδα, ενώ και οι βελόνες μας είναι αυστηρά μιας χρήσης. 

Τι προτιμούν οι πελάτες 

Όπως είπα και πριν, τα σχέδια και τα χρώματα ποικίλουν. Οι ηλικίες επίσης. Έτσι υπάρχει μια μεγάλη γκάμα πελατών και προτιμήσεων. Σε αυτή τη δεκαετία που λειτουργεί το στούντιό μας, έχουμε δει, έχουμε ακούσει και έχουμε διαχειριστεί τα πάντα. Αν με ρωτήσεις ποιο είναι το πιο συνηθισμένο σχέδιο που ζητάνε οι γυναίκες, μάλλον θα πω το τριαντάφυλλο. Επίσης ο ήλιος, τα αστέρια και οι νεράιδες. Οι άνδρες προτιμούν συνήθως σχέδια με δράκους και δαίμονες, αλλά επαναλαμβάνω ότι η ποικιλία είναι ένα από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά του χώρου. Τόσο σε αυτά που προσφέρουμε εμείς, όσο και στο τι ζητάνε οι ίδιοι οι πελάτες. 

Πάντα θα υπάρχουν κάποια σχέδια που θα είναι στη μόδα. Όπως τώρα τελευταία το τατού στον πήχη που βλέπουμε σε πολλούς αθλητές. Δεν πρόκειται για την ίδια επιγραφή, απλώς ξεκίνησε από κάποιον γνωστό και στη συνέχεια την αντέγραψαν όλοι. Είναι αυτό που λέμε ότι το τατού φεύγει από τη σφαίρα της προσωπικότητας και περνάει στη μόδα, προσθέτοντας ένα στοιχείο ρουτίνας στη δουλειά του καλλιτέχνη. Παλιότερα είχαμε το αγκαθωτό σχέδιο γύρω από το μπράτσο στους άντρες και γύρω από τον αστράγαλο στις γυναίκες. Έχουμε κάνει τατουάζ σε όλα τα πιθανά σημεία του σώματος. Τα πιο συνηθισμένα πάντως, είναι τα χέρια, η πλάτη, οι ώμοι, οι γάμπες και οι αστράγαλοι. 

Η αφαίρεση του τατουάζ 

Για την αφαίρεση ενός τατουάζ υπάρχουν διάφορες μέθοδοι, η καλύτερη όμως και πιο αποτελεσματική είναι η χρήση του λέιζερ, το οποίο έχει ελάχιστες παρενέργειες. Αν μετανιώσατε πάντως για το τατουάζ που έχετε κάνει, προτιμήστε οπωσδήποτε αυτή τη μέθοδο, διότι οι άλλες – εκτός του γεγονότος ότι είναι επίπονες – μπορούν να αφήσουν λεκέδες, δυσχρωμίες ή ακόμα και ουλές, ανάλογα με το μέγεθος του σχεδίου, την περιοχή του σώματος, την ικανότητα του δέρματος να επουλώνει πληγές, το είδος του τατουάζ και τη διάρκεια ζωής του. 

Γι’ αυτόν τον λόγο, εμείς οι τεχνίτες επιμένουμε και επαναλαμβάνουμε συνεχώς, ότι η απόφαση να κάνει κάποιος ένα τατουάζ, πρέπει πάντοτε να είναι προϊόν ώριμης σκέψης και όχι πρόσκαιρου ενθουσιασμού. Έτσι κι αλλιώς, όλοι ανεξαιρέτως έχουν τη δυνατότητα να κάνουν άφοβα ένα τατού με χένα, το οποίο θα εξαφανιστεί μετά από μερικές μέρες. Η διαφορά είναι ότι στο κανονικό τατουάζ ζωγραφίζουμε μέσα στο δέρμα, ενώ σε αυτό της χένας, ζωγραφίζουμε πάνω στο δέρμα, επιφανειακά. 

Οι τιμές 

Για τα βασικά σχέδια η χρέωση είναι συγκεκριμένη αλλά από εκεί και πέρα πάει με την ώρα. Δεν πάει με το μέγεθος του σχεδίου, αλλά με το πόσο γεμάτο είναι αυτό. Σε γενικές γραμμές τα χρωματιστά τατουάζ απαιτούν περισσότερο χρόνο από τα ασπρόμαυρα. Τα πιο δύσκολα είναι αυτά που έχουν περισσότερες καμπύλες, περισσότερα χρώματα και περισσότερες σκιές στα χρώματα. Άρα ότι είναι πιο γεμάτο, είναι και πιο ακριβό και χρεώνεται ανάλογα με τον χρόνο που θα απασχοληθεί ο καλλιτέχνης για να το ολοκληρώσει. Το μεγαλύτερο τατού που έχω κάνει εγώ, είναι μια πλάτη ολόκληρη. 


men24.gr